شرایط ضمن عقد که عقد را باطل می‌کند

شروط ضمن عقد نکاح چیست؟

شروط ضمن عقد نکاح شروطی است که هنگام عقد نکاح در سند ازدواج درج‌شده است. شروط 12 گانه ای که مورد تأیید قانون و فقه است. به‌طورکلی هنگام عقد نکاح شروط دوازده‌گانه‌ای که در سند ازدواج ثبت‌شده برای زوجین تعریف‌شده است.

بااین‌حال خود زوجین نیز در برخی موارد شروطی را اضافه می‌کنند که در صورت پذیرش و امضای آن‌طرف مقابل، متعهد به اجرای آن خواهد شد. البته در برخی موارد هم ممکن است زن و مرد شروطی را حین نکاح مطرح نمایند که ازنظر فقهی و قانونی باطل و پذیرفتنی نیست.

 شروط ضمن عقد به سه قسمت زیر تقسیم می‌شود:

• شرط صفت
• شرط فعل
• شرط نتیجه

شروط فوق ازنظر قانون و فقه خالی از اشکال بوده که طرفین موظف‌اند نسبت به اجرای آن پایبند و وفادار باشند. برخی از شروط دوازده‌گانه ضمن عقد عبارت‌اند از: (شرط ادامه تحصیل، اشتغال زوجه، و ...). به‌طورکلی هر شرطی که معاند بااخلاق و عقلانیت و قوانین عمومی نباشد، ازنظر فقه و قانون نیز قابل‌قبول خواهد بود. پس توجه به نوع شرط ضمن عقد لازم و ضروری خواهد بود.

شروط باطل ضمن عقد نکاح چیست؟

زن و مردی که قصد نکاح دارند می‌توانند علاوه بر شروط 12 گانه مندرج در سند ازدواج، که شروط صحیح و قابل‌قبول فقه و قانون است، شروطی را نیز برای طرف مقابل خود در نظر بگیرند. البته گاهی ممکن است شروطی مطرح شود که به دلایلی غیرقابل‌قبول و باطل باشد. شروطی که ازنظر عقلانی و اخلاقی نیز خالی از اشکال نیست. شروط باطل ضمن عقد نکاح نیز به دودسته‌ی زیر تقسیم می‌شود:

1. شروطی که باطل است ولی مبطل عقد نیست

این‌گونه شروط باطل ضمن عقد نکاح، که زن و مرد هنگام عقد نکاح مطرح می‌کنند، خودشان باطل‌اند ولی عقد نکاح را باطل نخواهند کرد. این شروط به اصل و صحت نکاح خدشه‌ای وارد نخواهد کرد که در قانون مدنی نیز ماده‌ای به آن اختصاص‌یافته است.

طبق ماده 232 قانون مدنی شروطی که باطل است ولی مبطل عقد نیست به سه دسته زیر تقسیم می‌شوند:

• شروطی که انجام آن غیره ممکن باشد. مانند (زنده کردن شوهر مرده‌ای، آموزش یک‌زبان خارجی در یک روز، 100 کیلو پر مگس و ...).
• شروطی که در آن نفع و فایده‌ای نباشد. مانند (شنای بین دو دریاچه به مسافت طولانی، پیاده‌روی طولانی بین دو شهر به مسافت زیاد و ... ).
• شروطی که نامشروع باشند. مانند (آزادی کامل و بدون قیدوبند زن در معاشرت‌های خود، ریاست خانواده و ... ).

2. شروطی که باطل و مبطل عقد است

علاوه بر شروط باطلی که ضمن عقد نکاح به آن اشاره شد، شروط باطل دیگری وجود داردکه علاوه بر اینکه خود باطل هستند، عقد را نیز باطل خواهد کرد. این شروط که به‌عنوان شروط باطل و مبطل عقد تعریف می‌شود، ازنظر قانون و فقه به‌هیچ‌عنوان قابل‌قبول نخواهد بود.

شروط مبطل عقد نکاح شروطی هستند که خلاف ذات و طبیعت و مقتضای عقد نکاح هستند. به‌طور مثال شرط نداشتن رابطه‌ی جنسی از طرف زن یا شوهر، یک شرط مبطل عقد خواهد بود چراکه با اقتضا و ذات و طبیعت عقد نکاح منافات دارد. چنین شرطی علاوه بر اینکه خود باطل است، مبطل عقد نکاح نیز خواهد بود.

تأثیر شروط ضمن عقد

شروط ضمن عقد باید عاقلانه و منطقی و در یک چهارچوب کلی مطرح و ذکر شود. بسیار دیده‌شده برخی از زوجین بدون توجه به عقلانیت به دلیل هیجانات و شور و شوقی که دارند، از کنار این مسائل عبور می‌کنند و به آن توجهی ندارند. این افراد تازه پس از تشکیل زندگی مشترک به فکر شروط ضمن عقد و نکاح خود می‌افتند و تازه متوجه می‌شوند که کجای کار را اشتباهی رفته‌اند.

پیشنهاد می‌کنیم برای ازدواج در کنار عشق، عقل و منطق را نیز دخیل کنید. قبل از تصمیم‌گیری و عقد نکاح همه‌ی جوانب، بایدها و نبایدها و اصولی که ازنظر عرف، عقل و قانون به آن پرداخته‌شده را مدنظر قرار دهید. قطعاً توجه به این قوانین و اصول اولیه، تأثیر مثبتی در تصمیم و طرح شروط ضمن عقد شما عروس و دامادهای جوان خواهد داشت.

شرایط مهریه

به‌محض خواندن خطبه‌ی عقد نکاح زن مالک مهریه خواهد شد. زن می‌تواند به‌صورت عندالمطالبه مهریه خود را در همان لحظه از مرد مطالبه کند. امروزه مطالبه‌ی مهریه‌های سنگین به‌عنوان یک اهرم فشار به مردان تبدیل‌شده است.

 اگر دید ما نسبت به مهریه تغییر کند و سبک زندگی سنتی رواج بیشتری پیدا کند، مهریه ملاک خوشبختی و یا بدبختی زن نخواهد بود. در مقابل نگاه به مهریه از دیدگاه دین و عرف به‌عنوان هدیه‌ای از طرف مرد به زن، معیار و ملاک زندگی را تغییر خواهد داد.