شانه درد در بارداری چه علتی دارد؟

اگر باردار هستید، می دانید که تمامی تغییرات جدید و شاید هیجان انگیز بدنتان با بعضی مشکلات همراه است. از جمله این مشکلات می توان به خستگی و درد، احساس وجود حشره بر روی پوست و گزگز کردن شکم و کمر اشاره کرد. بارداری می تواند با درد در نقاطی همراه شود که شاید از اعضای فعال بدنتان نیز خیلی دور باشد. شاید دانستن ارتباط تقریبا مستقیم بین درد و خشکی شانه هایتان با بارداری برایتان عجیب باشد.

شانه درد در بارداری (مثل باقی دردها) می تواند طبیعی باشد اما گاهی – همراه با نشانه های دیگر – می تواند نشانه ای از چیزی باشد که اتفاقا شاید طبیعی نباشند. زمانی که در دوران بارداری به شانه درد مبتلا شدید یک نکته بسیار مهم است و در اینجا می خواهیم درباره مدیریت این مشکل با هم صحبت کنیم.

دلایل شانه درد بارداری چیست؟

شانه درد در بارداری ممکن است در هر برهه ای از بارداری و به دلایل مختلفی رخ دهد، اما در اکثر موارد نرمال است. این موضوع می تواند ناشی از تغییرات عضلات و مفاصل بدن باشد. از جمله دلایل شانه درد در بارداری می توان به کشیدگی عضلات پشت، شکل عجیب خوابیدن فرد، شکل بد بدن در زمان نشستن یا ایستادن یا ایستادن طولانی مدت اشاره کرد.

دلایل رایج

شانه درد معمولی (که نگران کننده هم نیست) در دوره بارداری می تواند به صورت سوزش و خشکی شانه باشد که خیلی شدید نیست. در این حالت جای نگرانی نیست زیرا معمولا با استفاده از کرم‌های مناسب برای دردهای عضلانی یا کمی نرمش می‌توان سوزش و خشک شدگی شانه را رفع نمود. در ادامه انواع دردهای شانه در هر ماه از بارداری را به طور کامل شرح داده‌ایم.

سه ماهه اول

بدن حتی قبل از بارداری، هورمونی به نام ریلکسین ترشح می کند که وظایف زیادی از ابتدای بارداری تا زایمان بر عهده دارد. ریلکسین به رشد و تغییر بدن برای جای دادن نوزاد در حال رشد در درون خود کمک می کند.

هورمون ریلکسین این کار را با شل کردن بافت های پیوندی انجام می دهد که می تواند به درد نقاط مختلف بدن از جمله شانه ها منجر شود.

سه ماهه دوم

بدن مادر نیز با رشد نوزاد، رشد می کند تا بتواند تغذیه کودک را بر عهده بگیرد. رشد ناگهانی کودک در سه ماهه دوم آغاز می شود و این موضوع با تغییر وزن و شکل بدن برای داشتن یک بارداری سالم همراه می شود.

تغییرات ایجاد شده در بدن بر روی خوابیدن، نشستن، ایستادن و راه رفتنتان تاثیر می گذارد. در واقع یک مطالعه پزشکی کوچک نشان داد که سرعت پیاده روی در سه ماهه دوم بارداری در مقایسه با کسانی که باردار نیستند، کاهش می یابد.

این یعنی حتی اگر در ماههای ائل بارداری هم باشید، تغییرات بدن بر عضلات و شیوه حرکتتان تاثیر می گذارد. این می تواند به درد عضلانی شامل شانه درد در بارداری منجر شود.

سه ماهه سوم

در سه ماهه سوم و با نزدیک شدن زمان زایمان، قطعا با تغییرات زیادی در بدنتان مواجه خواهید شد. بدنتان به حمل کودک و ابزار مختلف عادت کرده است و شاید با افزایش انحنای ستون فقرات نیز مواجه شوید.

محققان در سال 2015 به مقایسه ستون فقرات 19 زن باردار در سه ماهه سوم بارداری با زنان غیرباردار پرداختند. یافته های آنها نشان می داد که انحنای ستون فقرات زنان باردار در سه ماهه سوم در قسمت کمر از افراد دیگر بیشتر است. این یعنی ستون فقرات در دوره بارداری برای کمک به کنترل و مدیریت اضافه وزن (کودک، غذا، خون و ...) به حالت S نزدیکتر می شود. این تغییرات ستون فقرات می تواند با تغییراتی در عضلات کمر، پشت و شانه منجر شده و شانه درد در بارداری را به یکی از علائم شایع دوره بارداری تبدیل کند.

بعلاوه، هورمون ریلکسین در سه ماهه سوم نیز به شل کردن رباط ها ادامه می دهد تا مفاصل لگن شل و باز بشوند و زایمان به صورت ایمن انجام شود؛ شانه ها از مفاصل دیگری هستند که در این دوره شل می شوند.

شل شدن مفصل شانه در کنار تغییراتی که در شکل بدن، شکل خوابیدن، نحوه راه رفتن و جمیع موارد ایجاد می شود، احتمال بروز شانه درد در سه ماهه سوم را بیش از پیش می کند.

دلایل جدی تر شانه درد در بارداری

دلایل جدی تری نیز برای بروز شانه درد در بارداری وجود دارد و به همین خاطر باید در صورت برخورد با این مشکل یا وجود هر نشانه غیرعادی دیگر به پزشکتان مراجعه نید.

حاملگی خارج از رحم

شانه درد در بارداری که خیلی زود (در سه ماهه اول) شروع شده باشد، می تواند نشانه ای از بارداری خارج از رحم باشد. این حالت زمانی رخ می دهد که جنین در خارج از رحم – معمولا در لوله فالوپ – شکل می گیرد.

نشانه های بارداری خارج از رحم معمولا در فاصله بین هفتم چهارم تا دوازدهم بارداری بروز می کند. شاید نشانه هایتان حتی قبل از آنکه بدانید باردار هستید و یا به دیدن پزشکتان رفته باشید، بروز کند. بارداری خارج از رحم می تواند با شانه درد همراه شود. این شاید به شکل دردی ناگهانی و عجیب باشد که بین شانه و بازویتان بروز می کند.

این دلیل جدی شانه درد در بارداری در واقع در اثر خونریزی شکمی ایجاد می شود. این خونریزی را نمی توان دید اما می تواند به اعصاب مسئول ماهیچه های غیرارادی حرکت دیافراگم آسیب بزند.

بعد از آن اطلاعات حرکتی از طریق اعصاب دیافراگم و شانه منتقل می شود و درد را در شانه ها ایجاد می کند. شاید شانه درد با نشانه های دیگری مثل موارد زیر همراه شوند:

• شکم درد
• غش و ضعف
• دل‌پیچه یا حالت تهوع
• خونریزی واژن
• نفخ یا پری معده
• دفع همراه با درد
• اسهال
• اسپاسم یا درد در یک سمت بدن

بارداری خارج از رحم به مراقبت های پزشکی فوری نیاز دارند.

سنگ کیسه صفرا

هورمون های کمک کننده در دوره بارداری می تواند عوارض جانبی مختلفی مثل (در موارد نادر) سنگ کیسه صفرا همراه شود. شاید کلا متوجه وجود سنگ کیسه صفرا نشوید، اما اگر این سنگ در یک لوله گیر کند، نشانه های جدی ایجاد می کند.

درد شانه راست در دوره بارداری می تواند نشانه ای از وجود سنگ کیسه صفرا باشد. نشانه های دیگر آن عبارتند از:

• دل‌پیچه و حالت تهوع
• درد شدید قسمت بالا و راست شکم که بدتر می شود.
• درد ناگهانی در وسط شکم ک بدتر می شود.
• درد پشت تیغه شانه

درد سنگ کیسه صفرا ممکن است از چند دقیقه تا حتی چند ساعت باقی بماند و در موارد جدی حتی می تواند با تب شدید و زردی همراه شود. شاید لازم باشد برای تخلیه سنگ کیسه صفرا در موارد انسداد شدید یا مشکلات دیگر تحت جراحی قرار بگیرید. اما اکثر موارد سنگ کیسه صفرا را می تواند با ایجاد تغییراتی مثل موارد زیر درمان کرد:

• خوردن غذاهای معمولی
• افزودن غذاهای سرشار از فیبر به رژیم غذایی
• خودداری از مصرف غذاهای سرخ شده
• خودداری از خوردن غذاهای یرین
• خودداری از خوردن کربوهیدرات های ساده
• انجام روزانه تمرینات ورزشی

چه موقع به دکتر مراجعه کنم؟

در صورت بروز نشانه های غیرعادی، جدید و عجیب در دوره بارداری – از جمله شانه درد شدید یا دردی که بهتر نمی شود – حتما سریعا با پزشکتان تماس بگیرد.

اگر فکر می کنید که درگیر حاملگی خارج از رحم یا شاهد هر نوع درد شدید و ناگهانی هستید، با پزشکتان تماس بگیرید. شاید لازم باشد که برای جلوگیری از مشکلات خطرزای حاملگی خارج از رحم، سریعا تحت مراقبت یا حتی جراحی قرار بگیرید. اگر در سه ماهه دوم یا سوم با دل پیچه و حالت تهوع یا نشانه های دیگر پری اکلامپسی مواجه شدید باید فورا با پزشکتان تماس بگیرید.

درمان شانه درد در بارداری

روش‌های درمان شانه درد در بارداری عبارتند از:

انجام حرکات ورزشی

در قدم اول پزشک یا متخصص طب فیزیکی تعدادی حرکت ورزشی به شما آموزش می‌دهد تا در خانه آن‌ها انجام دهید.

کشش عضلات شانه به کمک در

انجام حرکات کششی به کمک در می تواند روش موثری برای ایجاد کشیدگی در قفسه سینه و حفظ انعطاف پذیری عضلات شانه و سینه است.

1. در آستانه در قرار بگیرید.
2. دستانتان را در دو طرف به بالا ببرید و آرنجتان را به شکل 90 درجه خم کنید و کف دستانتان را به چارچوب در بچسبانید.
3. به آرامی یک قدم به جلو بیایید تا جایی که کشش در سینه و شانه ها را حس کنید. این شاید در ابتدا کمی دردناک باشد، اما هر جایی که درد شروع شد، می توانید ادامه حرکت را متوقف کنید.
4. همین حالت را به مدت 30 ثانیه حفظ کنید و سپس به عقب برگردید و چند ثانیه قبل از تکرار این حرکت با پای دیگر، استراحت کنید.
5. این کار را سه مرتبه تکرار کنید.

چرخاندن شانه

چرخاندن شانه به کنار و بیرون می تواند به همراه یک وزنه یا بدون آن (در صورت آسیب دیدگی شدید) انجام شود.

1. روی قسمت مخالف شانه دردناک دراز بکشید.
2. آرنجتان را به صورت 90 درجه در آورده و کنار بدنتان قرار دهید؛ ساعدتان در این حالت در کنار شکمتان قرار می گیرد.
3. دمبل را در دست بگیرید – کف دستتان به سمت زمین – و همانطور که آرنجتان در سر جای خود ثابت است، وزنه را بالا بیاورید.
4. دمبل را قبل از آنکه به آرامی پایین بیاورید، چند ثانیه در این حالت نگه داشته و سپس دوباره پایین بیاورید.
5. اگر دردی در بازو یا شانه حس کردید، انجام حرکت را متوقف کنید.
6. این حرکت را در سه ست با ده تکرار انجام دهید؛ وقتی که ده حرکت برایتان ساده شد، آن را به 20 تکرار افزایش دهید.

الکتروتراپی

در الکتروتراپی یا برق درمانی از جریان برق برای کاهش درد، بهبود گردش جریان خون، ترمیم بافت، تقویت عضلات و بهبود رشد استخوانی استفاده می شود که همه اینها به بهبود عملکرد جسمانی منجر می شود.

الکتروتراپی روی شانه، کتف یا مفصل شانه می تواند با کاهش درد و کاهش تنش و خشکی عضلات همراه شود. این روش درمانی باعث بهبود گردش جریان خون و تامین بهتر مواد مغذی مورد نیاز برای بافتها و همچنین بهبود بازه حرکتی شانه و کنترل درد می شود.

شاک ویو تراپی

شاک ویو تراپی یک روش درمانی غیرتهاجمی است که فرایند ترمیمی طبیعی بدن را تحریک می کند. این روش همچنین به کاهش خشکی و درد شانه نیز کمک می کند و این کار را با آزادسازی فاکتورهای رشد در بافت های خشک شده انچام می دهد.

مراقبت‌های خانگی

بعضی مسکن ها می تواند برای بارداری خطرناک باشد و نباید بدون تجویز پزشک مصرف شوند. بنابراین به جای مصرف مسکن برای کاهش شانه درد، باید بعضی اقدامات ساده کاهنده درد را به کار ببندید.

• از اسپری یا کرم ضدالتهاب استفاده کنید.
• یک بسته یخ را روی محل درد قرار دهید یا با بانداژ به دور آن ببندید.
• می توانید از یوگا، طب سوزنی، تمرینات کششی و حفظ شکل مناسب بدن در زمان ایستان یا خوابیدن استفاده کنید.
• قبل از بروز شانه درد ناشی از مشکلات گوارشی، این مشکلات را برطرف کنید.
• به اندازه کافی استراحت کنید تا از شانه درد و تنش عضبی جلوگیری کنید.
• در طول بارداری از انجام فعالیت های شدید جسمانی که شانه دردتان را افزایش می دهد، خودداری کنید.
• قبل از خواب، ماساژ بگیرید.

پیشگیری از شانه درد در بارداری

بدنتان برای ممکن کردن زایمان در حال تغییر است و این موضوع، مستلزم ایجاد تغییرات مثبتی در سبک زندگی یک زن باردار است. از لحظه ای که تصمیم به ایجاد تغییر مثبت می گیرید، می توانید از بروز دوباره شانه درد جلوگیری کنید. بهترین راه برای پیشگیری از شانه درد در بارداری، حفظ سلامت است و در اینجا نکاتی برای کمک به پیشگیری از بروز شانه درد آورده شده است:

• برای جلوگیری از تشکیل تنش در شانه ها، خوب بخوابید.
• برای پیشگیری از مشکلات گوارشی عامل ایجاد شانه درد، رژیم غذایی مناسبی داشته باشید.
• از داشتن شکل بد بدن در زمان خوابیدن، ایستادن، نشستن و پیاده روی خودداری کنید.
• اگر سیگار می کشید، بهتر است به فکر ترک آن باشید.