علت کمال‎گرایی چیست و چگونه می‎توان آن را درمان کرد؟

کمال‎گرایی را می‎توان نوعی خصیصه شخصیتی دانست که در آن فرد سعی می‎کند که خود یا کارش را به شکل استاندارد درآورد و نسبت به نظر بقیه به خود نگران است. کمال‎گرایی می‎تواند باعث شود که فرد از هیچ چیزی لذت نبرد، اعتمادبه‌نفس نداشته باشد و اشتیاق او برای انجام کارها به طور کامل تحلیل رود. به همین خاطر نیاز است که با علت کمال‎گرایی و روش درمان آن بیشتر آشنا شوید.

علت کمال‎گرایی چیست؟

ریشه کمال‎گرایی در باور به این موضوع است که ارزش شما بر اساس دستاوردهای‎تان سنجیده می‏شود. اصولا کمال‎گرایی زمانی رخ می‎دهد که ترکیبی از عوامل زیر وجود داشته باشد:

• توقعات زیاد و سفت‏وسخت والدین
• والدین منتقد یا والدینی که احساس شرمندگی را به کودک القا می‎کنند
• دریافت تحسین بیش از حد در قبال دستاوردها و نه در قبال تلاش یا پیشرفت
• عزت نفس پایین یا احساس بی‎کفایتی
• تفکر صفر و یکی
• تلاش برای کنترل بیش از حد احساسات
• انتظارات فرهنگی
• باور به اینکه ارزش‎های شخص توسط دستاوردهای او تعیین می‏شود

واقعیت این است که بسیاری از افراد با انتظارات غیرواقعی والدین، سرپرستان و حتی خودشان بزرگ شده‎اند و این مسئله باعث رشد کمال‎گرایی در آن‎ها شده است.

تاثیر خانواده بر کمال‎گرایی

جالب است بدانید که علت کمال‎گرایی در برخی از خانواده‎ها این است که این شیوه از تفکر در آن‎ها تشویق می‏شود. گاهی والدین آگاهانه یا ناآگاهانه کمال‎ را به عنوان یک معیار تعیین می‎کنند. برای مثال والدین انتظار دارند که فرزندشان در همه درس‎ها نمره 20 دریافت کند. در این خانواده‎ها، اشتباه قابل پذیرش نیست و کودکی که اشتباه می‎کند به سختی مجازات خواهد شد. این مجازات‎ها می‎تواند به شکل توهین، نادیده‎گرفتن، ایجاد حس شرمساری و حتی تنبیه بدنی باشد. در واقع والدین در گفتار، کردار و عمل خود به کودک نشان می‎دهند که هیچگونه اشتباهی قابل تحمل نیست.

کودکان کم‌سن‌وسال تمایل زیادی به راضی کردن بزرگسالان (حتی بزرگسالان بدسرپرست) دارند. به این خاطر که کودکان در این سن مهارت‎های فکری و تجربه‎ای لازم برای درک این موضوع که بزرگسالان هم دچار اشتباه می‏شوند را ندارند. کودکان در زمینه عزت نفس تحت حمایت بزرگسالان هستند. اگر یک بزرگسال به کودک بگوید که او کم‎هوش، چاق یا بی‏استعداد است، این پیام در کودک درونی خواهد شد و کودک باور می‎کند که این اظهار نظرها درست است و مدام به دنبال شواهدی می‎گردد که این نظرات را اثبات کند.

کمال‎گرایی در بین کودکانی که در کنار والدین بسیار موفق و کمال‎گرا بزرگ شده‏‎اند نیز شکل می‎گیرد. زمانی که کودک به خاطر دستاوردهایش بیش از حد مورد تحسین قرار می‎گیرد و به تلاش و پیشرفت او توجهی نمی‏شود نیز دچار کمال‎گرایی خواهد شد.

کمال‎گرایی راهی برای به دست آوردن عشق و تمجید

علت کمال‎گرایی گاهی به این خاطر است که افراد آن را راهی برای به دست آوردن عشق و تمجید در نظر می‎گیرند. کمال‎گرایی می‎تواند یک سپر دفاعی در برابر یک خانه آشفته، ناامن و غیرقابل پیش‎بینی باشد. نتیجه این اتفاق این است که داشتن نمرات بی‎عیب‏ونقص یا یک رژیم غذایی محدود، احساس کنترل و پیش‎بینی را در افراد ایجاد می‎کند.

فرهنگ و رسانه نیز علت کمال‎گرایی در نظر گرفته می‌شوند. اکثر رسانه‎ها مدل‎های قدبلند، لاغر با بینی‎های کوچک و لبان برجسته را به عنوان زیبایی در نظر می‏گیرند. کودکان نیز با این چشم‎انداز دست‎نیافتنی زیبایی بزرگ می‏شوند. ما از کودکی و از هر سو با این پیام‎ها بمباران می‏شویم و فکر می‎کنیم که اگر شبیه آن مدل‎ها نباشیم به اندازه کافی زیبا یا خوب نخواهیم بود.

گاهی یک سیستم بزرگتر مانند مدرسه نیز علت کمال‎گرایی است و ذهنیت رسیدن به کمال را ترویج می‎کنند. برای برخی از افراد علت کمال‎گرایی از سوی دیگران نیست. در این افراد والدین و نه هیچ فرد دیگری انتظار کمال را از شخص ندارند اما آن‎ها خود این معیار را برای خودشان تعیین می‎کنند.

درمان کمال‎گرایی

حالا که با علت کمال‎گرایی آشنا شدیم، چند راهکار برای درمان آن به شما پیشنهاد می‎کنیم:

تمایلات خود را بررسی کنید

اولین گام برای شما این است که افکار خود و الگوهای فکری‎تان که در مورد کمال‎گرایی است را یادداشت کنید. این کار به شما کمک می‎کند که درک کنید چگونه کمال‎گرایی زندگی‎تان را تحت‌الشعاع قرار می‎دهد.

روی نکات مثبت متمرکز شوید

اگر بخواهیم همه چیز بی‎‏نقص باشد باید روی بخش‎های منفی خودمان یا کارمان متمرکز شویم. اما آن چیزی که واقعا نیاز داریم، تلاش آگاهانه برای خوبی‏های‎‏مان است. یادتان باشد که افراد در شرایط متفاوتی قرار دارند و هرگز دنیا به خاطر انجام دادن کامل یک کار به شما پاداش نمی‎دهد. بنابراین سه تا از نکات مثبت خود یا کارتان را پیدا و به خاطر آن‎ها از خودتان قدردانی کنید.

به خودتان اجازه اشتباه بدهید

زمانی که به خودتان اجازه اشتباه را می‎دهید متوجه خواهید شد که شکست به معنی پایان دنیا نیست. شکست، شکست است اما فرصتی برای رشد و یادگیری نیز هست. یکی از راه‎های انجام این کار، انجام یک سرگرمی جدید است. احتمالا در اولین تلاش‎های‏تان اصلا خوب نخواهید بود. در اینجا به جای تلاش برای عالی بودن، روی لذت از انجام فعالیت تمرکز کنید.

اهداف معقول‎تری را تعیین کنید

کمال‎گرایان به علت کمال‎گرایی خود همیشه به دنبال استانداردها و اهداف غیرواقع‎بینانه هستند. یکی از راه‎های کنار گذاشتن کمال‎گرایی، تعیین اهداف دست‎یافتنی‎تر و هوشمندانه‏تر است. با این راهکار احساس استرس کمتری به ما تزریق می‏شود و به توانایی‎های خود برای رسیدن به اهداف‎مان بیشتر اعتماد خواهیم کرد.

سعی کنید کارها را به تعویق نیندازید

اصولا کمال‎گراها در به تعویق انداختن کارها معروف‎اند. همین به تعویق‎ انداختن کارها می‎تواند علت کمال‎گرایی باشد. این فرد اغلب فکر می‎کند که در حال حاضر توانایی ذهنی یا جسمی انجام کاری را ندارد و نمی‎تواند آن را عالی اجرا کند. در نتیجه انجام آن را به تعویق می‏اندازد. اما واقعیت این است که به تعویق انداختن کارها می‏تواند استرس بیشتری ایجاد کند و آن‎ها را در یک لوپ خودسرزنشی بیندازد.

سخن پایانی

همان‎طور که مشاهده کردید، کمال‎گرایی می‏تواند توسط خانواده، مدارس، فرهنگ و رسانه و حتی خود شخص ایجاد شود. ما در این نوشته سعی کردیم تا شخصیت کمال‎گرا را مورد بررسی قرار داده و راه‎هایی برای درمان آن نیز ارائه دهیم. لازم است یک بار دیگر به این موضوع اشاره کنیم که علت کمال‎گرایی تمرکز افراد روی دستاورد است و نه خود فرایند تلاش و پیشرفت. در صورتی که می‎خواهید در مورد نشانه‎های کمال‎گرایی، پروتکل درمان کمال‎گرایی و نگرش ذهنی مثبت چیزهای بیشتری بدانید، می‎توانید از همین لینک‎ها برای خواندن مقالات تخصصی این حیطه استفاده کنید.

منبع:

https://click.ir/بخش-رپورتاژ-آگهی-216/401017-علت-کمال-گرایی-چیست-چگونه-می-توان-آن-را-درمان-کرد