ازدواج یک امر دلخواه است
در این مقاله از سوربان به موضوع ازدواج اجباری و پیامد های این امر پرداخته ایم اگر در این باره سوالی دارید تا پایان این مقاله همراه ما باشید.
فریده غیرت، وکیل پایه یک دادگستری، در این خصوص میگوید: ازدواج اجباری در قانون وجود ندارد. ازدواج یک امر دلخواه و با خواست زوجین انجام می‌شود. او افزود: در ازدواج باید زن و مرد اختیار داشته باشند، با این تفاسیر ازدواج اجباری در قانون وجود ندارد. غیرت با بیان اینکه هر گونه شرایط برای ازدواج، اختیاری بودن آن را تحت تاثیر قرار می‌دهد، تاکید کرد:
برای هر امر قانونی، قانونگذار شرایط ویژه را در نظر می‌گیرد. برای مثال برای معامله فرد باید در سن 18 تمام باشد تا بتواند معامله انجام دهد. این امر یک شرط قانونی است. این حقوقدان افزود: در ازدواج برای پسر و دختر شرایطی در نظر گرفته شده است. این مقوله با مسئله اجبار و الزام به ازدواج تفاوت دارد.
تعیین سن مشخص برای ازدواج نشدنی است
از سوی دیگر هوشنگ پوربابایی، وکیل پایه یک دادگستری، درباره سن ازدواج گفت: نماینده مجلس می‌تواند موضوعات متعدد را در قالب طرح ارائه کنند. هرچند طرح باید قابلیت سنجش و اجرا داشته باشد. از سوی دیگر آیا طرح مذکور تصویب می‌شود؟ درضمن آیا شورای نگهبان این امر را تائید می‌کنند؟ باید گفت که تصویب قانونی برای تعیین سن مشخص ازدواج بعید است صورت بگیرد.
این حقوقدان افزود: عقد نکاح یک اراده طرفینی است. زوج یا زوجین بر اساس ابراز اراده طرف مقابل اراده را می‌پذیرند. اینکه قانونگذار، حاکم یا شارع بتوانند در قراردادها ورود پیدا کند و افراد را مکلف کند تا در سن مشخص مبادرت به انعقاد عقد کند با اصول حقوقی منافات دارد.
او گفت: براساس قانون حاکم نمی‌توان فرد را ملزم به عقد کند. برای مثال حاکمیت نمی‌تواند افراد جامعه را ملزم کند تا در سن 30 سالگی منزل خریداری یا در 35 سالگی حتما خودرو شخصی تهیه کنند. این مقوله با موزاین حقوقی منافات دارد.
پوربابایی اظهار کرد: بنده بعید می‌داند این طرح قابلیت اجرا و تصویب داشته باشد. شاید قانونگذار در راستای افزایش جمعیت و افزایش ازدواج امتیازاتی را برای افراد لحاظ کند. برای مثال برای ازدواج افرادیدر سنین زیر 30 سال وام ازدواج لحاظ کند. او در پایان گفت: قانونگذار می‌تواند سیاست‌های تشویقی اعمال کند، اما حقی در اراده افراد ندارد.
آیا ازدواج اجباری مورد تایید شرع و دین اسلام است؟
سید محمد مهدی حائری زاده، سخنران و کارشناس مذهبی، گفت: ازدواج در اسلام باید به اراده و خواست طرفین باشد. این موضوع یک قاعده فقهی است.
اغلب فقها ازدواج های اجباری را که به زور و قهری باشد، شرعی نمی‌دانند و برای این عمل پیامد های خطرناکی را متذکر می‌شوند. اگر انسان در حالی که به بلوغ فکری نرسیده و تجربه لازم برای ایجاد زندگی مشترک را پیدا نکرده است و بدون ایجاد ارتباط عاطفی و فقط به دلیل قوه قهریه تن به ازدواج دهد، بسیار خطرناک است.
وی با اشاره به اینکه باید نگاهمان را به ازدواج تغییر دهیم، گفت: چرا از مسیر اجبار به مسئله ازدواج وارد شویم؟! خانواده‌ها می‌توانند ازدواج آسان را ترویج و به آن سرعت دهند. روایات متعددی داریم که اگر دین فردی را پسندیدید، به او دختر بدهید. خدا هم در این مسیر وعده داده که زندگی و معاش دختر و پسر را تأمین می کند. پس به جای اینکه برای تشکیل زندگی مشترک در مسیر اجبار حرکت کنیم، خانواده‌ها و حکومت موظف هستند زمینه و بستر لازم را برای تسهیل و تسریع ازدواج فراهم کنند.
حجت الاسلام حائری زاده افزود: جوانی که به تدبیر و بلوغ عقلی نرسیده، تشکیل زندگی برایش مشکل است. خانواده‌ها و حکومت باید در اینجا وارد عمل شوند و با ایجاد تساهل در زندگی جوانان اعم از آسان گیری ازدواج، تهیه مسکن و شغل گرایش در جوانان برای ازدواج را ایجاد کنند.
وی افزود: اینکه در یکی از بند‌های طرح «ازدواج اجباری» گفته شده مبلغی از پول فردی که حاضر به ازدواج نیست، گرفته شود و به فقرا داده شود، با روایت «الناس مسلطّون علی اموالهم» مغایر است. یا اینکه گفته شود شغل دولتی به فردی که ازدواج نکند، داده نشود، غلط است؛ زیرا این فرد کار خلاف شرعی انجام نداده بلکه شاید با ازدواج نکردن فقط مرتکب مکروه شده باشد. در نتیجه این نوع بند‌ها و شروط نه شرعی است و نه عقلی و قانونی. هدف این طرح خوب ولی مسیر آن نادرست است.
حجت الاسلام حائری زاده در پایان مطرح کرد: با برخی پیشنهادها، طرح‌ها و پخش مطالبی در فضای مجازی کاری نکنیم که تشکیک در دین پیش بیاید. باید کار فرهنگی درست صورت گیرد، برکات ازدواج برای دختر و پسر مشخص شود و خانواده‌ها و حکومت هم در تسریع ازدواج همکاری کنند.
سید مجتبی حورایی مشاور و کارشناس تربیتی هم، درباره بُعد روان‌شناختی ازدواج اجباری ، گفت: کسانی که این طرح و پیشنهاد را مطرح کرده‌اند، قطعاً دغدغه ازدواج جوانان را داشته اند. به هر حال سن ازدواج بالا رفته و نرخ ازدواج پایین آمده است اما با چنین طرح و روشی مقوله ازدواج را به صورت یک موضوع ماشینی و منطقی نگاه می‌کنیم. درست است که ازدواج باید عاقلانه باشد، ولی در عین حال یک جریان عاطفی و احساسی است؛ یعنی باید فرد به یک نیاز عاطفی درونی برسد و به فردی کشش و تمایل پیدا کند که در نهایت منجر به ازدواجش شود.
وی افزود: متاسفانه امروز شاهد هستیم که در خیلی از ازدواج‌هایی که با جریان عاطفی شکل می‌گیرد، پس از مدتی علاقه‌ها فروکش می‌کند و زندگی زوجین پایداری لازم را ندارد. حال تصور کنید ازدواج صرفاً به خاطر این باشد که محرومیت‌های قانونی شامل فرد نشود؛ دیگر معلوم است که اصل ازدواج برای خودِ این فرد لازم نشده و به اکراه به این موضوع تن داده است. این امر در نهایت باعث تشدید آمار طلاق می‌شود که پیامد‌های ناگواری را برای جامعه ما دارد.
حورایی گفت: محدودیت‌هایی که در این طرح پیشنهادی مطرح شده است، باعث ایجاد نگاه منفی به مقوله ازدواج می‌شود. از همه مهم‌تر باید یقین کنیم که در چنین حالتی و با ازدواج اجباری، میزان طلاق بالا خواهد رفت؛ برخی ازدواج‌ها که با علاقه صورت می‌گیرد، پس از مدتی به طلاق می‌انجامد، چه رسد به ازدواج‌های اجباری.
وی در پایان گفت: باید با ایجاد میل و علاقه به سمت ازدواج حرکت کرد. اینکه ما پاداشی برای ازدواج جوانان در نظر بگیریم، بسیار خوب است؛ زیرا خداوند هم پاداش‌هایی در نظر گرفته و می‌فرماید «با ازدواجتان از فضلم شما را بی نیاز می‌کنم». خداوند پاداش می‌دهد و نفرموده اگر ازدواج نکنید، شما را محکوم می‌کنم؛ زیرا تنبیه ذهنیت جامعه را خراب می‌کند. در نتیجه عزیزانی که دغدغه ازدواج جوانان را دارند، بیشتر فکر و خلاقیت خود را برای تسریع و تسهیل ازدواج به کار ببرند. مثلاً از لحاظ اقتصادی، اشتغال و تهیه جهیزیه به جوانان کمک کنند.
حجت الاسلام احمد بصیری مشاور و کارشناس مذهبی هم در مورد طرح ازدواج اجباری، گفت: مفادی که در طرح ازدواج اجباری مطرح شده قابل استناد نیست؛ ازدواج در اسلام یک امر مستحب موکد است و ما نمی‌توانیم هیچ اجباری از لحاظ شرعی در این قضیه داشته باشیم. دین به ما این اجازه را نداده است. در نتیجه از لحاظ عرف، عقل و شرع ما نمی‌توانیم اجباری برای ازدواج داشته باشیم و این طرح از پایه و اساس مردود است.
