نگاهی به آداب و رسوم منحصر به فرد عروسی کرمانی‌ها
جشن عروسی یکی از مهم‌ترین و زیباترین لحظات زندگی هر فرد است. در هر گوشه از ایران، این مراسم با رنگ و بویی خاص و هویتی منحصر به فرد برگزار میشود. در دل کویر کرمان، جایی که تاریخ و فرهنگ با یکدیگر آمیخته شده‌اند، آداب و رسوم عروسی در کرمان به یک نمایشگاه زنده از هنر، عشق و زندگی تبدیل میشود. از لباس‌های سنتی و زیبا گرفته تا موسیقی دل‌نشین و انجام مراسم‌های ویژه، هر جزئی از مراسم عروسی کرمانی‌ها داستانی برای گفتن دارد.
در این مقاله از سایت سوربان ، قرار است به بررسی جذاب‌ترین آداب و رسوم برگزاری جشن عروسی در کرمان بپردازیم . ما شما را به سفری شیرین و دل‌انگیز دعوت می‌کنیم تا با این سنت های فرهنگی آشنا شوید و از زیبایی های آن لذت ببرید. بیایید در کنار هم، به دنیای پر رمز و راز عشق و شادی در کرمان سفر کنیم و سنت های غنی این خطه را که هنوز در دل مردم زنده است، کشف کنیم.
آداب و رسوم ازدواج در کرمان
انتخاب دختر برای امر ازدواج به شکل، اغلب در مجالس، جشن ها، میهمانی ها، سفره های نذری، زیارتگاه‌ها و مجالس روضه خوانی اتفاق می‌افتاد و براساس معیار های مختلفی همچون پوشش سنگین یا پوشش سبک، سادگی، قناعت، بی اعتنایی، آرامش وهیجان، پرحرفی و وقار و خنده های بی جا و .... سنجیده می شد.
آداب و رسوم ازدواج در کرمان
سپس با کسب اجازه، برای خواستگاری و دیدن رسمی به خانه عروس می رفتند و خواستگاری قبل از مراسم بله برون مراسمی بود تا شرایطی را که در نظر خانواده عروس و داماد آینده مطرح کرده است معلوم کنند و این نخستین پل ارتباطی تلقی میشد . قبل از هر چیز ساعت و روز خواستگاری مطابق تقویم، روز خوب و ساعت خوب تعیین می شد و به این ترتیب داستان خواستگاری زیر بر پا می گشت.
عروسی ها در کرمان
- رضاکنون
میاندار این مجلس ها معمولا عروس بود. در این جلسه که خانواده پسر مقداری شیرینی سفارشی همراه خود میبرند ، کار گرفتن رضایت از مادرعروس را آغاز می کردند، در اینگونه موارد معمولا مادر عروس به قول کرمانی ها "طاقچه بالا" میگذاشته و با وقار و سنگینی خاصی وارد می شد و تلاش می کرد که "ازهول حلیم تو دیگ نیفته" و موقعیت دخترش را به خوبی حفظ کند.
- شیرینی خورون
پس از انجام گفت و گو و بدست آوردن نتیجه مطلوب و توافقات لازم، نوبت به شرکت در مراسم شیرینی خوردن می رسید که خانواده و داماد و بعضی از اقوام نزدیک به صرف شربت و شیرینی در منزل عروس حضور می‌یافتند. با ورود داماد به خانه عروس، زنان هلهله و شادی یا بقول کرمانی ها " کلولو می کشیدند"
- بله برون یا کفش پا کنون
بعد از انجام جلسه خواستگاری در روز موعود، بزرگترهای خانواده‌ی عروس و داماد، در منزل عروس جمع شده و صحبت های خود را در خصوص موارد مهمی همچون مهریه و جهیزیه و شیر بها انجام میدهند.
در بعضی از خانواده های کرمانی، این عقیده رواج دارد که پذیرایی مجلس بله برون نباید آنقدر مفصل باشد که اینطور حس شود که خانواده عروس، از هول حلیم در دیگ افتاده اند و بابت این ازدواج، بسیار شاد و مسرور هستند!
- عقدکنان
خانواده های کرمانی معمولا عقیده دارند که مراسم عقد کنان و قرائت خطبه عقد، رو به قبله انجام شود و هزینه این مراسم به قول کرمانی ها "عقد بندون" بر عهده خانواده عروس است و تنها هزینه عاقد را خانواده داماد پرداخت میکند.
در سفره ای که بنام سفره عقد، توسط مادر عروس پهن می کردند: تخم مرغ، دوعدد لاله، جا نماز سبز، ظرفی عسل، ظرفی روغن حیوانی، مقداری کماچ سهن، شیرینی خانگی، نبات، پسته، بادام و گردوی رنگ کرده قرار می گیرد و آن نان و پنیر و سبزی معروف که گره از بخت دختران دم بخت آن مجلس باز می کند. و جاری شدن خطبه عاقد پس از تکرارهای مکرر سه تا پنج بار از عروس، بله را می گیرد و صدای عروس در هلهله و شادی اطرافیان گم می شود.
- مراسم حنابندان در کرمان
مراسم حنابندان در رسم و رسوم کرمانی ها معمولا عصر روز عروسی آغاز شده و شخصی، حنا را آماده و نزد داماد می آورد، در این هنگام فرد دیگری چمدانی که لباس های داماد در آن قرار دارد را، نزد داماد آورده و به بقیه نمایش می دهد.
در طول مراسم گروه موسیقی به نوازندگی می پردازند. پس از گذاشتن حنا روی دست ها و پاهای آن ها را شسته و داماد آماده می شود تا مسافتی را، تا محلی معین با همراهی شرکت کنندگان در مراسم طی نماید.
در محل مورد نظر، دوستان داماد، وی را لباس پوشانده و اعضای خانواده داماد، منتظر می مانند تا داماد سررسیده و برروی او نقل و اسکناس بریزند و پس از تبریک اعضای خانواده به داماد، مراسم به پایان می رسد.
آداب و رسوم جالب عروسی در جنوب کرمان
- دارچینی
دارچینی به جمع آوری هیزم برای پخت غذای عروسی، گفته میشود. دار به اصطلاح محلی رودبار به هیزم گفته می شود. این مراسم یک هفته قبل از عروسی انجام می شود و به این شکل است که چند نفر از جوانان و دوستان داماد برای جمع آوری هیزم به جنگل‌های اطراف رفته و هیزم های خشک را جهت پختن غذای عروسی جمع می کنند و به منزل داماد می آورند.
- لباس برون
یکی دیگر از رسومات جالب عروسی در جنوب کرمان، لباس برون که دو روز قبل از مراسم عروسی انجام میشود است. در این مراسم خانواده داماد رخت های عروس را کادو و با تعدادی از زنها طایفه به خانه عروس می بردند و به خانواده عروس تقدیم میکنند.
- شب حنا بندان اولی یا همان حنابندان دزدی
در این شب زنان و مردان طایفه دور هم جمع شده و با خواندن سرودها و شعرهای محلی به جشن و شادی می پرداختند و بعد از شادی بر روی دست و پای عروس و داماد حنا می گذاشتند.
- شب حنابندان دوم
در این شب خانواده داماد از تمامی طایفه جهت صرف شام دعوت به عمل می آورد و خانواده داماد مقداری حنا را در کاسه ای تزئین و به خانه عروس میبرد و بر روی دست عروس حنا میگذارد و بعد از آن نوبت به حنابندان داماد می رسد بعد از گداشتن حنا بر روی سر، دست و پای داماد نزدیکان داماد بر روی دست داماد اسکناس هایی را می گذارند.
سر تراش
عصر عروسی مراسم سر تراش برگزار میشود که بعد از اصلاح داماد او را به حمام میبرند در این مراسم داماد جای رفتن به سلمانی جلوی درب منزل با جمع شدن میهمانان به دور داماد، آرایشکر داماد را اصلاح میکند و خانواده داماد پولی را به عنوان دستمزد با سنجاق قفلی بر روی جیب پیراهن آرایشگر نصب می کنند.
- سر یو
داماد جای رفتن به حمام ، همه جمع می شدند و با رقص های سنتی و چوب بازی که به چوب چاپ معروف است داماد را تا سر موتور پمپ همراهی می کردند و بعد از حمام رفتن داماد رخت نو و دامادی را برتن او می کنند و بعد از حمام داماد را سوار بر شتر میکنند و به خانه عروس میبرند (مراسم سوار بر شتر شدن داماد تا حدودی از بین رفته است) و تا منزل عروس همراهی می کنند.
مادر عروس با شربت و شیرنی به پیشواز داماد می آید و بعد از خوش آمد گویی و صرف شام داماد به دنبال عروس می رود و بعد از رسیدن آنها خانواده عروس یک گوسفند را جلوی ماشین آنها قربانی می کنند.
کلام آخر
در پایان، می‌توان گفت که جشن عروسی در کرمان نه تنها یک مراسم ساده برای پیوند دو نفر است، بلکه تجلی‌گاه فرهنگ، هنر و هویت اجتماعی این منطقه است. آداب و رسوم ویژه‌ای که در این مراسم رعایت میشود، چون رشته‌های رنگارنگی به هم بافته شده‌اند و هر یک از آنها داستانی از تاریخ و فرهیختگی مردمان این دیار را روایت میکند.
در نهایت، شناخت و حفظ این سنت‌ها به ما کمک میکند تا هویت خود را در دنیای مدرن حفظ کنیم و از زیبایی‌های فرهنگی سرزمین‌مان بهره‌مند شویم. بی‌شک، جشن عروسی کرمانی‌ها با تمامی جزئیات زیبا و خاصش، همواره به عنوان نمادی از عشق و دوستی در یادها باقی خواهد ماند.
